۹۸۳. خرید نقدی و خرید کارتی

همیشه نقدی خرید کنید، نه با کارت.

خرید با کارت واقعیتِ خرید را از چشم‌ها پنهان می‌کند؛ پول را حذف می‌کند بی‌آنکه پول را حذف کند؛ می‌خرید، بی‌آنکه بفهمید خریده‌اید؛ آن پنجاه‌هزار تومنی را که مورچه‌وار اندوخته‌اید، بی‌آنکه چشمتان به جمالش بیفتد، خرج یکی دو بسته شکلات مجلسی فرنگی می‌کنید و برای پاگشا می‌برید خانه‌ی جدیدالرهنِ ۳۷ متری فلان رفیق شفیق.
این شبیه همان بلایی است که مخترعان عزیز «کارت اعتباری»، سال‌ها پیش، بر سر مردم ینگ‌دنیا آوردند. ما هم به فارسی ترجمه‌اش کردیم و انتشارش دادیم، با این تفاوت که کارت‌های ما فقط «کارت» است، «بدون اعتبار»: هر قدر پول درش باشد، آش حواله‌ات می‌کنند.

داستان اختراع کارت اعتباری و کارت متصل به «شـبکه تـبادل اطلاعات بـانکی» شبیه داستان چاپ اسکناس درشت و حذف صفر از پول ملی است. ظاهرا این کارها برای آن است که «پول» به چشم نیاید، یعنی «خرج شود» اما به چشم نیاید. من یکی که یک ایران‌چک پنجاه‌هزار تومنی را (که هر لحظه ممکن است سه چهارتا از صفرهایش بیفتد) خیلی راحت‌تر از یک بسته‌ی صدتایی اسکناس خشک پنجاه تومنی خرج می‌کنم؛ حالا دیگر ببین با این کارت متصل به شبکه چه می‌کنم.

البته گول لحن این نوشته را نخورید. این نوشته مانیفست اقتصادی و تحلیل سیاسی نیست، صرفا مشاوره برای تنظیم سبد مصرف است، برای شمایی است که انتخاب بین فلافل ۹۰۰ تومنی و ۱۰۰۰ تومنی برایتان فرق می‌کند. پس تا هنوز امکانش هست و تا هنوز مثل باقی دنیا خرید نقدی «مشکوک» و «نامعمول» نشده: کارت بانکی‌تان را در خانه رها کنید و پول نقد در جیبتان بگذارید و هیچ‌وقت با «شتاب» خرید نکنید.